Осы жылдың 28 қыркүйегінде бейсенбі күні Астанада қазақ тіліне аударылған ABLLS-R сөйлеу және үйренудің негізгі дағдыларын бағалау құралының тұсаукесері өтті. Құралды «Болашақ» корпоративтік қоры ағылшын тілінен қазақ тіліне аударған. Қазақ тілі ABLLS-R аударылған 12-ші тіл болды. Бұрын ол араб, қытай, француз, грузин, иврит, жапон, норвег, португал, орыс, испан және украин тілдеріне аударылған. ABLLS-R аудармасымен мамандар тобы жұмыс істеді, оның құрамына кәсіби аудармашылар, қордың мінез-құлық талдаушылары, инклюзивті білім беру саласындағы сарапшылар кірді. Аудармашы: Мира Сембайқызы, редакторлары: Жазира Ескендірова, Назгүл Нұрмағанбетова, Салида Абрахманова. Аударманы жасауға 2 жыл уақыт кетті.

Тұсаукесер аясында қордың мінез-құлық талдаушылары ABLLS-R-мен жұмыс істеу бойынша қазақ және орыс тілдерінде тренингтер өткізді. Оқыту тренингтерінде Қазақстанның түкпір түкпірінен 120-дан астам маман, оның ішінде мұғалімдер, ассистент-педагогтер, психологтар, логопедтер, дефектологтар, сондай-ақ ерекше балалардың ата-аналары оқудан өтті.

«Болашақ» корпоративтік қоры 2015 жылдан бастап Қазақстанда инклюзивті білім беру моделін құру және енгізу мақсатында «Әр бала мектепке баруға лайықты» қайырымдылық жобасын іске асыруда. Кәсіби әдебиетті қазақ тіліне аудару жоба бағыттарының бірі болып табылады. 2021 жылы Ю.Ерц пен О.Мелешкевичтің «Ерекше балалар. Қолданбалы мінез-құлық талдауына кіріспе» кітабы қазақ тіліне аударылды. Бұл қолданбалы талдау бойынша қазақ тіліне аударылған тұңғыш кітап болды

«Кәсіби әдебиетті аударудың арқасында біз қазақ тілді мамандарға түзету педагогикасының озық әдістемелеріне қол жеткізуге мүмкіндік береміз, осылайша еліміздегі ерекше балалармен жұмыс тиімділігін арттыру үшін жағдай жасаймыз. Бүгін біз аударған кітапты таныстырып қана қоймай, сонымен қатар біздің мамандар Қазақстанның түкпір-түкпірінен келген мамандарды ABLLS-R бағалау құралымен қалай дұрыс жұмыс істеу керектігін үйрететін болады. Балаларымыздың тиімді білім алуы үшін инклюзивті білім берудің сапалы жүзеге асырылуы біз үшін өте маңызды. Сондықтан біз әдебиеттерді аударумен қатар, мамандарды оқытуға, инклюзивті білім беру саласында жұмыс істейтін қазақстандық педагогтардың білімі мен құзыреттілігін арттыруға көп көңіл бөлеміз. Біз ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды сүйемелдеу және олармен жұмыс істеу бойынша педагог-ассистенттерге арналған мінез-құлықты қолданбалы талдау (АВА-терапия) негіздерін оқыту бойынша оқу курсын әзірледік және іске қостық. Бүгінгі таңда біз Қазақстанның түкпір түкпірінен және Орталық Азия елдерінен 3000-нан астам маман оқыттық», - деді «Болашақ» қоры Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Гаплан.   

Іс-шараға «Болашақ» қоры Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Гаплан, мінез-құлық талдаушылары, инклюзивті білім беру саласындағы сарапшылар, сонымен бірге аймақтардан келген мамандар мен ерекше балалардың ата-аналары қатысты. Кітап авторы Джеймс Партингтон қатысушыларға бейнехабарламада сөз сөйлеп, кітаптың артықшылықтарын және оның оның қазақ тіліне аударылуының маңыздылығын ерекше атап өтті. 

«Болашақ» қайырымдылық қоры менің жұмысымды қазақ тіліне аударып, қазір ол Қазақстанда қолжетімді болғанына қуаныштымын. ABLLS-R әдеттегідей дамып келе жатқан бес жасар баланың деңгейінде баланың дағдыларына толық шолу жасайды. Бұл өте маңызды, өйткені бес жасар баланың көптеген дағдылары бар және ол басқа адамдарға қарап, оларды тыңдап және олармен өзара әрекеттесіу арқылы үйренуге қабілетті. Олар күнделікті тәжірибелер негізінде үйренеді, оларға кейбір нақты дағдыларды үйрену үшін біраз нұсқаулар қажет. Оларда дәрет сындыру, қолын жуу, тамақтану және т.б. қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін өзін-өзі күту дағдылары бар. Сондықтан әдеттегі бес жасар баланың дағдыларына қарасақ, бұл жақсы көрсеткіш, өйткені аутизм диагнозы бар көптеген балалар үшін әдеттегідей дамып келе жатқан балалар оңай үйренетін дағдыларды меңгеру қиынға соғады. Біздің мақсатымыз – осындай балаларға мүмкіндігінше осы құзіреттілік деңгейіне жетуге көмектесу үшін мамандар мен ата-аналарды біріктіру, осылайша біз оларға күнделікті өзара қарым-қатынас жасау арқылы оқып үйренуге көмектесе аламыз» - деді ABLLS-R авторы Джеймс Партингтон.

ABLLS-R деген не?

• ABLLS-R аутизм және басқа менталдық бұзылыстары бар баланың дағдыларының дамуын бағалау мен бақылаудың жүйесі.
• ABLLS-R бала дағдыларының даму деңгейін және мінез-құлыққа араласудың басымдықтарын анықтау үрдісін жеңілдету үшін жасалған.  
• ABLLS-R бағалау құралы екі бөліктен тұрады: Тестілеуді жүргізу бойынша нұсқаулық және Протокол. Протокол баланың дағдыларын бағалау үшін қолданылады, Нұсқаулықта ABLLS-R туралы жалпы мәлімет пен баланы жеке дамыту бағдарламасын (БЖДБ) құрастыру бойынша ұсыныстар баяндалған.
• ABLLS-R 25 салада баланың дағдыларын бағалауға мүмкіндік береді, оның ішінде: өзара әрекеттесу, визуалды қабылдау, сұрау/өтініш айту, диалог жүргізу дағдылары, дағдыларды жалпылау, әлеуметтік өзара қарым-қатынас жасау, тазалану, дәретхананы пайдалану, интравербал тілі, математика, грамматика, топпен жұмыс істеу және басқалары.
• ABLLS-R қарым-қатынас жасауға, табиғи ортада оқып үйренуге және күнделікті жаңа тәжірибе алу мүмкіндігі үшін қажетті дағдыларды дамытуға арналған тапсырмалар толық сипатталған

ABLLS-R-дың артықшылықтары қандай?

• ABLLS-R – баланың жеке дамыту бағдарламасын жасамас бұрын оның психологиялық-педагогикалық профилін егжей-тегжейлі анықтауға мүмкіндік беретін баланың дағдыларын бағалауға арналған 544 дағдыны қамтитын егжей-тегжейлі тестердің бірі.
• ABLLS-R ата-аналар мен мамандарға функционалдық коммуникацияны қалыптастыруға және күнделікті өмірде жаңа дағдыларды үйренуге кедергі келтіретін мәселелерді анықтауға мүмкіндік береді.
• ABLLS-R нәтижелері бала дағдыларының даму деңгейін, сондай-ақ қайта тестілеу кезінде оның прогресін жылдам бағалауға мүмкіндік беретін көрнекі схема түрінде беріледі.

Автор туралы

Автор – Джеймс Партингтон, PhD, BCBA-D, лицензияланған психолог, аутизм саласындағы әлемдегі жетекші мамандардың бірі.

Мінез-құлықты қолданбалы талдау саласында көптеген зерттеулердің авторы, танымал ABLLS-R тестілеуінің авторы, қоғамда өз бетінше өмір сүруге сәтті бейімделу үшін қажетті дағдыларды жан-жақты тестілеу AFLS жинағының авторларының бірі. 1988 жылы ДМШ балалардың мінез-құлқын түзету және оларды оқыту бойынша тиімді, ғылыми зерттеулерге негізделген қызметтерді көрсету үшін Behavior Analytics, Inc. компаниясының негізін қалады.

Оның дамуында ерекшеліктері бар балалармен 50 жылдан астам жұмыс тәжірибесі бар. Ол сөйлеу тілі интервенцияларында сараптама жүргізіп мінез-құлықты талдау бойынша халықаралық деңгейде мойындалған көшбасшы.

Джеймс В. Партингтон ата-аналар мен мамандарды білім беру үдерістерін тиімді жүргізу үшін қажетті практикалық, ғылыми дәлелденген процедураларға үйрету жұмысымен танымал.

Ол Америка Құрама Штаттарынан тыс 31 елде жұмыс істеді, оның кейбір басылымдары көптеген тілдерге аударылды. Ол АҚШ Аутизм қауымдастығының кеңес беру кеңесінің мүшесі. (Member of the US Autism Association Advisory Board). Оның мақсаты аутистикалық спектрі бұзылған адамдарға дағдыларды үйрететін немесе үйреткісі келетін ата-аналарға, мұғалімдерге, педагоготер мен басқа мамандарға оқыту үрдісін жеңілдету болып табылады.

«Болашақ» қоры ағымдағы жылдың 28-29 қыркүйегінде Астана қаласында қор қазақ тіліне аударған PhD докторы, BCBA-D Джеймс Партингтонның «ABLLS-R. Сөйлеу және үйренудің негізгі дағдыларын бағалау» құралының тұсаукесерін өткізеді. Жинақ аутистикалық спектрі бұзылған және дамуында басқа ерекшеліктері бар балаларға арналған тестілеуді өткізу, балаға жеке дамыту жоспарын құру, дағдыларды бағалау жүйесі бойынша нұсқаулық пен протоколдан тұрады.

Қор бірнеше жылдан бері аутизм және дамуында басқа ерекшеліктері бар балалардың ата-аналары мен мамандар үшін ерекше білім беруді қажет ететін балалармен жұмыс жөніндегі кәсіби әдебиетті қазақ тіліне аударумен айналысып келеді. 2021 жылы Шеврон компаниясының қолдауымен Ю.Ерц пен О.Мелешкевичтің «Ерекше балалар. Қолданбалы мінез-құлық талдауына кіріспе» атты кітабы қазақ тіліне аударылып шығарылды. Бұл қолданбалы талдау бойынша қазақ тіліне аударылған тұңғыш кітап болды. Кітаптар ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалармен жұмыс істейтін мамандарға, ата-аналарға, мұғалімдерге және түрлі орталықтарға тегін берілді.

Қолданбалы талдау бойынша қазақ тіліндегі кітаптарға сұраныстың артып келе жатқанын ескере отырып, қор американдық мінез-құлық талдаушысы Джеймс Партингтонның «ABLLS-R Guide» және «ABLLS-R Protocol» атты  құнды құралды қазақ тіліне аударды. ABLLS-R. (Assessment of Basic Language and Learning Skills-Revised) аутизм бар балалардың сөйлеу және үйрену дағдыларының дамуын бағалау мен бақылаудың жан-жақты жүйесі болып табылады, сонымен қатар жеке оқыту бағдарламаларын жоспарлауға және әзірлеуге мүмкіндік береді.

Сондай-ақ тұсаукесер шегінде «ABLLS-R» құралдар жиынтығымен жұмыс істеу бойынша қазақ және орыс тілдерінде тренингтер өтеді.

Мамандар мен ата-аналарды құралдар жинағының тұсаукесеріне және сөйлеу және үйренудің негізгі дағдыларын бағалау әдістемесін қолдану бойынша тренингке шақырамыз. Мұнда сіздер ABLLS-R көмегімен балалармен тиімді жұмыс істеу үшін қажетті практикалық дағдылар мен ұсыныстарды алатын боласыз. Екі күндік тренингті аяқтаған соң сіз тренингке қатысып, одан сәтті өткені туралы сертификат аласыз.

Сондай-ақ, «ABLLS-R. Сөйлеу және үйренудің негізгі дағдыларын бағалау құралын» қазақ және орыс тілдерінде сатып алу мүмкіндігі бар екенін хабарлаймыз. Қосымша ақпарат үшін +7 (7172) 500 618 немесе deti@bolashak.kz поштасы арқылы байланысуға болады.

Қатысу үшін тіркеу формасын толтыру қажет. Тренингке мына сілтеме бойынша тіркелу қажет: https://forms.gle/472SZyEp9aykCNuEA

Күні: 2023 жылғы 28-29 қыркүйек.

Уақыты: сағат 10:00-ден 17:00-ге дейін, тіркеу сағат 9.00-де басталады.

Мекенжайы: Астана қ. Ұлы Дала даңғылы 8/5, № 96 мектеп-гимназия.

Қатысу үшін мына сілтеме бойынша тіркелу қажет: https://forms.gle/472SZyEp9aykCNuEA

«ABLLS-R. Сөйлеу және үйренудің негізгі дағдыларын бағалау құралын» қазақ және орыс тілдерінде сатып алуға болады. Бағасы: 27 500 теңге.

Сатып алу үшін +7 (7172) 500 618 нөміріне немесе deti@bolashak.kz пошта арқылы хабарласуға болады. 

Іс-шараның бағдарламасы қоса беріледі.  

«Болашақ» корпоративтік қоры елорда әкімдігінің қолдауымен «Аутизм бар балаларды оқыту үрдісін ұйымдастыру ерекшеліктері» тақырыбында білім беру саласындағы басшыларына арналған қалалық тренинг өткізді. Тренингтің тыңдаушылары балабақшалардың, мектептер мен колледждердің 120-дан астам директоры, сондай-ақ Астана қаласы білім басқармасының мамандары болды.

Қор мамандары аутизм, балалар церебральды сал ауруы, Даун синдромы, психикалық-сөйлеу дамуының тежелуі, ЗЖГС және дамуында басқа ерекшеліктер бар балаларды оқытудағы қиындықтар, осы қиындықтарды түсінудің маңыздылығы және ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды сәтті оқыту үшін қандай жағдайлар қажет екендігі туралы айтып берді. Спикерлер аутизм бар балалармен жұмыс істейтін мамандардың кәсіби өсуінің, сондай-ақ аутизм бар жасөспірімдерді оқытуды ұйымдастырудың маңыздылығына ерекше назар аударды. Сонымен қатар тыңдаушылар ЕБбҚ бар балаларды оқытудың ғылыми-дәлелдемелік әдістемелеріне шолумен және мінез-құлықты қолданбалы талдау немесе АВА терапиясы және жағымсыз мінез-құлықты түзету негіздерімен, инклюзияны қолдау кабинеттері жұмысының ерекшеліктерімен танысты.

Тренингте сөз сөйлегендер «Болашақ» қорының Қамқоршылық кеңесінің Төрайымы Динара Гаплан, мінез-құлық талдаушылары мен қордың мінез-құлық бағдарламаларының кураторлары Жанна Қалиева, Гүбану Сүлейманова, Күмісай Әлденова және Назгүл Нұрмағанбетова.

 «Біз өз тәжірибеміз бен білімімізбен бөлісіп, барлық балалар үшін инклюзивті білім беру ортасын құруға үлес қоса алатынымызға өте қуаныштымыз. Әкімдікке және қала әкімі Жеңіс Қасымбекке осы мәселелерге көңіл бөлгені үшін алғыс айтамыз. Қор командасы тренингтің нәтижесінде бүгін келген мамандардың әрқайсысы ерекше балаларды оқытудың тиімді тетіктерін, әдістемелерін өз жергілікті жерлерінде енгізіп, инклюзивті үрдістерді жетілдіретініне сенеміз.

Инклюзия – бұл ЕБбҚ бар балаларға білім алу құқығын қамтамасыз ету ғана емес, сонымен қатар барлық балаларды әркелкі келетін қоғамға дайындау. Балабақшаларда, мектептерде ЕБбҚ бар балаларды оқытуға жағдай жасай отырып, біз қоғамды әртүрлі адамдармен өмір сүруге және өзара әрекеттесуге дайындаймыз – ертең олардың жұмыс орындарында да әркелкі адамдар болады. Инклюзия – бұл қоршаған ортаны, балаларға деген көзқарасты, жұмыс және қоғам кеңістігін өзгертетін заманауи үрдіс. Жыл сайын аутизм бар адамдарды жұмысқа алатын компаниялардың саны артып келеді. Мысалы, Google компаниясы. 2021 жылы Google Cloud бөлімшесі Autism Career Program бағдарламасын іске қосты, бұл – Google-дың АСБ бар адамдар қатарынан дарынды адамдарды жалдауға және қолдауға арналған алғашқы бағдарламасы», - деді «Болашақ» қорының Қамқоршылық кеңесінің Төрайымы Динара Гаплан.

«Қазақстанда қоғамдық ұйымдар арасында инклюзивті білім беру мәселелерін шешумен бірінші болып айналысқан «Болашақ» корпоративтік қоры болатын. Мектеп директорлары мен ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалармен жұмыс істейтін педагогтер үшін ұйымдастырылған бүгінгі тренинг қор үшін алға бастайтын үлкен қадам, инклюзивті білім беруді дамытудағы өте маңызды қадам болып табылады. Бүгін біз, мектеп директорлары, осы мәселеге беріліп, кірісіп кеттік. Инклюзияны қолдау кабинеті ашылып, сәтті жұмыс істейтін мектептің директоры ретінде мен үшін бұл мәселелерді өзім арқылы өткізу өте маңызды болды. Иә, біз бұл мәселелермен орнымызда айналысамыз, иә, біз ата-аналар мен ерекше оқушыларды құлақ салып тыңдаймыз да, естиміз де, бірақ бүгін бұл тақырыпты дәрістер, жаттығулар, тапсырмалар арқылы өзімізден өткізу өте маңызды болды. Мен өзім үшін мектепте немен айналысатынымды анықтадым: педагогтеріме ең бірінші айтарым: ерекше балаларды жай ғана сүйемелдеп жүрмей, өздерін сол балалардың орнына қойып, айналада болып жатқан барлық нәрселерге сол оқушының көзімен қарау керек. «Болашақ» қорына тілерім, Үкімет деңгейінде естілетін болыңыз, тек қана моральдық емес, қаржылық жағынан да жан-жақты қолдауға ие болыңыз», - деп әсерімен бөлісті тренингке қатысқан елорданың №91 мектеп-гимназиясының директоры Алмагүл СегІзбай. 

2015 жылдан бастап «Болашақ» корпоративтік қоры аутизм және дамуында басқа ерекшеліктер бар балаларға арналған инклюзивті білім беруді дамыту бойынша «Әрбір бала мектепке баруға лайықты» жобасын жүзеге асырып келеді. 12 жыл ішінде қор бүкіл Қазақстан бойынша 80-нен астам мамандандырылған оңалту мекемелері мен кабинеттерін ашты және жабдықтады, оның ішінде Қазақстанның 22 қаласында 56 инклюзияны қолдау кабинеті. Жоба ерекше білім беруді қажет ететін 2000-нан астам баланы қамтиды, оның ішінде 800-ден астам бала үйдегі оқытудан шығарылды. Инклюзивті білім беру саласында 500 жаңа мамандандырылған жұмыс орны ашылды. 3000 маман мен ата-ана инклюзивті білім беру және мінез-құлықты қолданбалы талдау бойынша оқудан өтті. Жобаның арқасында Жобаның вербалды емес балаларының 90% сөйлеуді үйренді, 33 ерекше бала өз бетінше оқуды бастады, дамуында ерекшеліктері бар 150 бала мектепішілік, қалалық, облыстық жарыстар мен олимпиадалардың жүлдегері атанды. Балалар үйлерінің 2,5 мыңнан астам тәрбиеленушісі қордың шығармашылық бағдарламаларына қатысты. Заңнамалық актілерге инклюзивті білім беруді дамытуға қатысты 80-нен астам сапалы ұсыным мен түзетулер енгізілді. Қор ҚР Үкіметінің, ҚР Парламенті Сенатының және ҚР БҒМ жанындағы қайырымдылықты дамыту пен инклюзия жөніндегі жұмыс топтарының белсенді қатысушысы болып табылады.

Болашақ» корпоративтік қоры а.ж. 28-29 қыркүйегінде Астана қаласында Джеймс Партингтонның «ABLLS-R -  Негізгі сөйлеу және үйрену дағдыларын бағалау» құралын  қолдану бойынша аутизм және дамуында басқа ерекшеліктері бар балалардың ата-аналары мен мамандар үшін тренинг өткізетінін атап өтеміз. Тренинг қазақ және орыс тілдерінде өтеді. Тренинг барысында мамандар баланың дағдыларын тексеруге, ABLLS-R тестілеуі негізінде жеке дамыту бағдарламаларын құрастыруды үйренеді. Толық ақпаратты қордың www.bolashakcharity.kz сайтында, сондай-ақ әлеуметтік желілердегі қордың парақшаларынан білуге болады.

29 сәуір күні Астанда тұңғыш рет «Run for autism» қайырымдылық жүгірісу жарысы өткізілді. Сатылымдағы билеттерден түскен 6 млн теңгеден астам қайырымдылық қаражат «Болашақ» қорының «Әр бала мектепке баруға лайықты» жобасы шегінде аутизм бар және басқа да менталдық бұзылушылықтары бар балаларға арналған инклюзивті білім беруді дамытуға бағытталады. Іс-шараның ұйымдастырушысы – «Болашақ» корпоративтік қоры. Шара Астана қаласы әкімдігінің және серіктердің қолдауымен жасалынды.

Қайырымдылық жүгірістің мақсаты – жұртшылықтың аутизм туралы хабардарлығын арттыру, аутизм бар адамдардың өмір сапасын жақсарту және олардың әлеуметтенуі мен өз қабілеттерін іске асыруға жағдайлардың жасалуын қамтамасыз ету.

Жүгіріс 2 сәуірде атап өтілетін Дүниежүзілік аутизм мәселесі туралы ақпаратты тарату күніне орайластырылған. Бұл күн аутизм бар балалардың мәселелеріне назар аудару мақсатымен 2007 жылдың желтоқсанында БҰҰ Бас Ассамблеясының қарарымен белгіленген болатын. Бас Ассамблеяның қарарында аутизм бар балалардың саны көп болуына алаңдаушылық білдірілген, ерте диагностикалау мен тиісті тексеруден өтудің маңыздылығы көрсетілген. Жыл сайын сәуір айы бойы аутизм спектрі бұзылған адамдарға көмектесу үшін науқандар мен ақпараттық-түсіндіру жұмстары өткізіледі.

Аутизм ерте балалық шақта көрінеді және жынысына, нәсіліне немесе әлеуметтік-экономикалық жағдайына қарамайды. Аутизм оқытудың стандартты емес әдістерімен, белгілі бір тақырыптарға асқан қызығушылықпен, мінез-құлыққа бейімділікпен және күнделікті қарым-қатынаста қиындықтармен сипатталады. Өкінішке орай мұның бәрі мұндай балалардың әлеуметтік бейімсізденуіне соқтырады. Бірақ мінез-құлықты сауатты түзету арқылы, жеке ерекшеліктерді ескере отырып, мейірімділік танытатын болсақ, аутизм бар адамдар тең мүмкіндіктерді пайдалана алады және қоғам өміріне сәтті араласа алады.

Ресми деректерге сәйкес Қазақстанда аутизм диагнозы қойылған
9 мыңға жуық бала тұрады, оның ішінде Республикалық психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияның деректеріне сәйкес 2022 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 2 256 аутизм бар бала Астан қ. тұрады. Бейресми деректерге сәйкес (ДДҰ деректері) әлемдегі әрбір 54-ші балада аутистикалық спектрдің бұзылуы бар. Өкінішке орай жыл сайын бұл сан өсіп келеді. 2015 жылдан бері «Болашақ» қоры «Әр бала мектепке баруға лайықты» жобасы аясында Қазақстанның 22 қаласында мектептер мен балабақшаларда инклюзияны қолдаудың 46 кабинетін ашты. Аутизм және дамуында басқа да ерекшеліктері бар 700-ден астам бала мектепке баруға мүмкіндік алды.

Қайырымдылық жүгіріске кәсіби спортшылар, жүгірушілер, әуесқой спортшылар, ерекше балалар, ата-аналар және басқалар қатысты. Іс-шараның қонақтары: ММА және джиу-джитсудан бес дүркін әлем чемпионы, ҚР еңбек сіңірген спорт шебері Айдар Махметов, ауыр атлетикадан екі дүркін әлем чемпионы, екі дүркін Еуропа чемпионы, Қазақстан чемпионы, Азия және Азия ойындарының чемпионы Светлана Подобедова, сондай-ақ күш нөмірлері бойынша төрт дүркін рекордсмен, Гиннесс кітабының рекордсмені және Қазақстанның алты дүркін рекордсмені палуан Сергей Цырульников және басқалар.

Жүгіріс төрт дистанция бойынша өтті: 1 км, 2,5 км, 5 км және 10 км. Қатысу құны 4 990 теңгеден 7 990 теңгеге дейін болды. Қайырымдылық жүгіріске барлығы 1 017 адам қатысты. Жүгіріске елорда тұрғындары ғана емес, Алматы, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, Теміртау және Семей сияқты басқа қалалардан келген қатысушылар да болды. Сондай-ақ жүгіріске дамуында ерекшеліктері бар 16 бала қатысты. Іс-шараға қатысқан әйел адамдар мен ер адамдардың саны шамамен бірдей болды.

Әр қашықтықтан жүлделі орындарға ие болған жарыс жеңімпаздары іс-шараның атақты спортшылары мен серіктестерінің қолынан дипломдар мен медальдар алды. Мәреге жеткен барлық қатысушылар естелік медальдарға ие болды. Сонымен қатар жарысқа қатысушылар қатысушы дорбасын алды, оған шоппер, футболка, жүгіріске арналған нөмір, ұтыс ойын нөмірі, тамаққа талон, бағдарлама және спорттық батончик кірді.

Іс-шара шегінде аутизм және дамуында басқа да ерекшеліктері бар балаларға арналған «Көңілді старттар» спорттық-ойын-сауық эстафетасы ұйымдастырылды. Командалық ойындарға 5 пен 14 жас аралығындағы аутизм бар, психикалық және сөйлеу тілі дамуы тежелген, Даун синдромымен және т.б. 100-ден астам бала қатысты. Эстафета қорытындылары бойынша әрбір жас қатысушыға медаль және іс-шараның серіктесінен сыйлық қорапшасы табысталды. Сонымен бірге балалар арасында балалар велосипедтері де ойнатылды.

Барлық қатысушылар арасында бағалы жүлделер: Apple iPhone 14Pro смартфондары, ересектерге және балаларға арналған тау велосипедтері, «Oxy Fit&Gym» фитнес-клубына абонементтер, «Darmed» клиникасында денсаулықты толық тексеру секілді сыйлықтар ойнатылады.

«Бұл жүгіріс арқылы біз аутизм бар ересектер мен балалардың мәселелеріне барынша көп халықтың назарын аударғымыз келеді. Біз жүгіріске көп адам тіркелгеніне қуаныштымыз, бірінші жүгіріс үшін бұл өте жақсы көрсеткіш. Бүгін бізбен бірге жүгірген әрбір адамға үлкен рахмет. Жүгіріс жыл сайын өтетін шараға айналады деген үміттеміз.

Бұл бастаманы елорда әкімдігі қолдағанына өте ризамын. Бұл үлкен бірлескен жұмыстың бастамасы болып отыр. Қазіргі таңда әкімдікпен алдағы бірнеше жылға қалада инклюзивті білім беруді дамытудың жоспарын әзірлеп жатырмыз. Бүгінгі жүгіріс Астана әкімі Жеңіс Қасымбектің қолдауының арқасында өтті. Бірінші басшылар ерекше қажеттіліктері бар адамдардың мәселелерін түсініп, оған ортақтас болып, құқықтары мен мүмкіндіктері тең инклюзивті қоғамды дамыту мәселелерін шешуге жүйелі түрде қарауға ұмтылса, бұл өте бағалы», - деп атап өтті «Болашақ» қорының Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Гаплан. 

Мейірхан Әйіпов жұбайы мен 16 жасар ұлы Мәдимен бірге жүгіріске Алматыдан келді. Мәдиде аутизм бар және бұл оның өміріндегі екінші жүгіріс. «Run for autism»-де Мәди ата-анасымен 2,5 шақырым жүгірді.

«Бұл аутизм бар балаларға арналған алғашқы қайырымдылық жүгіріс, қаражат аутизм бар балалардың дамуына бағытталады, осы іс-шараның арқасында қоғам аутизм бар балалар туралы көбірек білетін болады. Қайырымдылық жүгіріс ата-аналарды балаларын спортқа баулуға, салауатты өмір салтына ұмтылуға ынталандырады. Сонымен қатар бұл басқа ерекше балалардың ата-аналарымен кездесу алаңы: біз бір-бірімізбен танысамыз, балаларымыз бір-бірімен танысады. Бұл біздің өміріміздегі екінші марафон, бір апта бұрын Мәди Алматыда марафонға қатысқан. Мәди жүзумен белсенді айналысады», - деді Мәдидің анасы Ақжан Шалабаева.

Қайырымдылық жүгіріс Астана қаласы әкімдігінің, NAK холдингінің, «BF Mereke» қоғамдық қайырымдылық қорының, «Astana Railways», «YDA» компанияларының, «SF» қазақстандық дәмді тағамдар желісі, «Astana Invest», «Myd Production» компанияларының, «G-life» еолордалық ас суы, NAURYZ HALF MARATHON, «Мир равных возможностей» қорының, «TECHNODOM», «Tion» компанияларының, «Oxy Fit&Gym» фитнес-клубының, «Darmed» клиникасының, сондай-ақ Қазақстан спортшылар одағының және «Nomad Triathlon Club» қолдауымен жүргізілді.

Жүгірістің ақпараттық серіктестері: ҚР Президентінің телерадиокешені, «Sputnik Қазақстан» ақпараттық агенттігі, «NUR Media» медиахолдингі, «Хабар» агенттігі, «QazContent» акционерлік қоғамы, «Қазақ радиолары», «Sxodim Group» медиахолдингі.

29 сәуірде Астанада Дүниежүзілік аутизм мәселесі туралы ақпаратты тарату күніне орайластырылған «Run for autism» қайырымдылық жүгірісі өтеді. Жүгіріске қатысу үшін кәсіби спортшылар, жүгірушілер, блогерлер, БАҚ өкілдері, ерекше балалар мен олардың ата-аналары шақырылады.

Жарыс төрт қашықтыққа өтеді:

•             1 км – 4 990 теңге.

•             2,5 км – 5 990 теңге.

•             5 км – 6 990 теңге.

•             10 км – 7 990 теңге.

Шарттар:

Әр қатысушы жарысқа тек бір қашықтықта қатыса алады.

Әр санатта бірінші, екінші және үшінші орын алған жарыс жеңімпаздары дипломмен марапатталады.

Мәреге жеткендердің барлығына жынысына, жасына және таңдаған қашықтығына қарамастан медаль беріледі.

Ерекше қажеттіліктері бар балаларды тәрбиелеп отырған отбасы мүшелері жарысқа тегін қатысады.

Жиналған қаражат «Әрбір бала мектепке баруға лайықты» жобасы аясында аутистикалық спектрдың бұзылуы және басқа да менталдық бұзылушылықтар бар балаларды қолдауға бағытталатын болады.

Жарысқа қатысушылар арасында бағалы жүлделер ойнатылады: «Texnodom» компаниясынан тау велосипеді, «Oxy Fit&Gym» фитнес-клубына жылдық абонемент және т.б.

Іс-шара аясында ерекше балаларға арналған жүгіруден жарыс өтеді, көңілді старттар, балаларға арналған шоу-бағдарлама және шеберлік сабақтары және т.б. өткізіледі.

+7 (7172) 50 06 18 телефон нөмірі арқылы ата-аналар мен ерекше балалар тегін тіркеле алады.

Марафонға қатысушылар тіркелуі үшін сілтеме: https://sxodim.com/astana/event/blagotvoritelnyy-zabeg-run-for-autism. 

Ұйымдастырушылар мен серіктестер: «Болашақ» Корпоративтік қоры Астана қаласы әкімдігінің, «SF» қазақстандық дәмді тағамдар желісі, «Astana Invest», «Myd Production» компанияларының, «G-life» ас суы, «Texnodom», «Tion», «Мир равных возможностей» қорының, «Oxy Fit&Gym» фитнес-клубының, «Nomad Triathlon Club» қолдауымен.

Орны мен күні: Астана қ., Триатлон парк, 2023 жылғы 29 сәуір, басталуы сағ 08:00-де.  

Дүниежүзілік аутизм мәселесі туралы ақпаратты тарату күні «Болашақ» корпоративтік қоры Астана қаласында «Autism Talks: ерекше балаcы бар  отбасылардың жігер берер оқиғалары» атты ерекше балалы ата-аналардың мотивациялық кездесуін қатарынан екінші жыл өткізді. Іс-шараға аутизм бар және дамуында басқа да ерекшеліктері бар балалардың 200-ден астам ата-анасы қатысты.

Кездесуде аутизм бар және дамуында басқа да ерекшеліктері бар балалардың ата-аналары ерекше балаларды тәрбиелеу тәжірибелері туралы әңгімеледі, балаларды тәрбиелеу бойынша кеңестері мен ұсыныстарымен бөлісті, балалары оларға қандай табыстар мен жетістіктерге жетуге шабыт бергендерін айтып берді. Іс-шараға жасөспірімдердің тәжірибелі ата-аналар да, диагнозға жақында ғана тап болған ата-аналар да, сондай-ақ ерекше балалармен және олардың ата-аналарамен жұмыс істейтін мамандар да қатысты.

2 сәуір – Дүниежүзілік аутизм мәселесі туралы ақпаратты тарату күні. Бұл күн аутизм бар балалардың мәселелеріне назар аудару мақсатында БҰҰ Бас Ассамблеясының қарарымен 2007 жылғы желтоқсанда белгіленді. Бас Ассамблеяның қарарында аутизм бар балалардың үлесі жоғары болғанына алаңдаушылық білдірілген, ерте диагностикалау мен тиісті тексеруден өтудің маңыздылығы көрсетілген.

2008 жылдан бастап, жыл сайын 2 сәуірде бүкіл әлемде әртүрлі ақпараттық науқандар мен акциялар өтеді: бейне порталдарда, теледидарда әлеуметтік жарнамалық роликтер көрсетіледі, аутизм бойынша конференциялар өткізіледі, онда аутизм мәселесінің жаһандылығы талқыланады. Жұртшылықты бұқаралық ақпараттандыру бастамасы барлық деңгейде қолдауға ие. Әр түрлі мемлекеттердің басшылары, соның ішінде еліміздің басшысы Дүниежүзілік күнді қолдау үшін әлеуметтік желілерде посттар жариялайды. Аутизм туралы ақпараттандыру шеңберінде «Болашақ» Қоры
2023 жылғы сәуірде бірқатар іс-шараларды, оның ішінде икнлюзияны қолдау барлық кабинеттерінде сынып сағаттары мен конкурстарды, «Run for Autism» қайырымдылық жүгіру және басқасын жоспарлады.

ҚР БҒМ деректері бойынша Қазақстанда 9 мыңнан астам аутизм бар бала тұрады, ал бейресми деректер бойынша аутизм бар балалардың саны 30 мыңнан асады. «Autism Speaks» халықаралық ұйымының деректері бойынша 2020 жылы әлемдегі әрбір 54-балаға аутизм диагнозы қойылады. Аутизм ерте балалық шақта көрінеді және жынысқа, нәсілге немесе әлеуметтік-экономикалық жағдайға байланысты емес. Аутизм үшін салттық мінез-құлық, күнделікті қарым-қатынас жасау, өзара әлеуметтік әрекеттесу қиынға соғуы тән. Дегенмен аутизм бар балалар мектепте ойдағыдай оқи алады, қоғамның өміріне қатыса алады. Бұл мүмкін болу үшін балаға жастайынан білікті мамандардың көмегін қамтамасыз ету қажет.

Іс-шараның бірінші бөлімінде ата-аналар аутизм бар балаларды тәрбиелеу тәжірибесімен бөлісті, екінші бөлімде мамандар балаға да, ата-анаға да қолдау көрсететін түрлі әдістер, құралдар туралы айтты. Іс-шара аясында аутизм бар балалардың ата-аналары: баланың ауыр диагнозын естігенде мойымай, оқу орталықтарын, әлеуметтік кәсіпорындар ашу, заманауи әдіс-тәсілдерді үйрену, ата-аналар қауымдастығын құру және басқа ата-аналарға көмектесу арқылы жетілген ерік-жігері мықты жандарсөз сөйледі. Кездесуде сөз сөйлегендер: «Autism. Қол жетімді орта» қайырымдылық қорының және «Қамқор Әке» аутизм бар балалардың әкелер қоғамдастығының басшылары, Ақтөбелік ерлі-зайыпты Руслан мен Сара Қазыбаевтар, «Ерекше бақыт» қоғамдық қорының тең құрылтайшысы, заң ғылымдарының магистрі Светлана Ордабай, балалар психиатры Татьяна Дегтярь, мінез-құлық талдаушысы, «Болашақ» қорының супервизоры Айнұр Нұрова және басқалары. Мамандармен білім бері сессиясын Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Гаплан жүргізді

«Осындай форматтағы іс-шараны біз алғаш рет өткен жылы өткіздік және ол ерекше балалардың ата-аналары арасында үлкен қызығушылық тудырды. Сондықтан біз шараны дәстүрлі түрде өткізуді жөн көрдік. Біз ата-аналар қолдау іздеп келе алатын, аутизм бар балаларды тәрбиелеп отырған басқа ата-аналардың әңгімелерін біле алатын кеңістік құрудың қаншалықты маңызды екенін түсіндік. Сондай-ақ іс-шарада ата-аналар аутизм бойынша үздік отандық сарапшылардың пікірін тыңдап, қандай әдістемелер шынымен жұмыс істейтінін, ал қайсысы жұмыс істемейтінін түсіне алады. «Autism Talks»-қа қатысу ерекше балалардың ата-аналарына көп уақытты, тіпті ақшаны үнемдеуге көмектеседі. Тыңдаушылар баланың диагнозын мүмкіндігінше тез қабылдаудың қаншалықты маңызды екенін, ерекше балалармен жұмыс істеуде қандай әдістер шынымен тиімді екенін, бірінші кезекте не істеу маңызды екенін үйренеді және ең бастысы олар бұл білімді өз тәжірибесі негізінде үйренген адамдардан естиді.

Ата-ананы қолдау мәселесінде, менің ойымша, ең маңыздысы – психологиялық қолдау. Біз үкіметке халықтың психикалық денсаулығын қолдау бағдарламаларын белсенді түрде жүзеге асыруды ұсынамыз», – деді «Болашақ» қорының Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Гаплан.

Кездесу аясында отбасы ішіндегі өзара қолдау, ата-аналарға психологиялық қолдау көрсету, адвокация және ерекше балалар мен олардың отбасыларының құқықтары, аутизм диагнозы қойылған егіздерді тәрбиелеу ерекшеліктері, ерекше қажеттіліктері бар балалардың ата-аналарын дамыту және оқыту, оқыту және мінез-құлықты түзетудің тиімді әдістемелері және басқа да тақырыптар талқыланды. Іс-шараға қатыса алмағандар үшін әлеуметтік желілерде тікелей эфир ұйымдастырылды.

Іс-шараның маңызды тақырыптарының бірі адвокация болды. «Ерекше бақыт» қоғамдық қорының тең құрылтайшысы, заң ғылымдарының магистрі Светлана Ордабай ерекше қажеттіліктері бар балалардың ата-аналары үшін адвокация қағидаттарын білудің маңыздылығына түсініктеме берді:

«Өкінішке орай, ата-аналар өз өмірлері мен балаларының өмірін жақсы жаққа өзгерте алатынын көбінесе түсіне бермейді. Сұрақтар көтеру, шешімдерді ұсыну әр ата-ананың қолынан келеді және заңгерлік білім алудың қажеті жоқ. Адвокация қиын емес екенін түсіну маңызды. Ең бастысы ниетіңіз күшті болуы керек. Егер біз, ерекше балалардың ата-аналары, қоғамдағы өзгерістерге бастамашылық жасамасақ, мемлекетке өз тілегімізді, өтінішімізді айтпасақ, ешқандай өзгеріс болмайды. Адвокациядағы ең маңызды нәрсе – нақты нені өзгерткіңіз келетіні үшін нақты мақсаттар мен міндеттер қою. Екіншіден, сіздің мәселеңізді шешу жолдары болуы керек және оларды ұсыну қажет. Үшіншіден, сіздің мәселеңізді қай мемлекеттік орган шеше алатынын нақты түсіну маңызды. Адвокация әртүрлі деңгейде: жергілікті атқарушы органдар деңгейінде де, үкімет пен тиісті министрліктер деңгейінде де жүргізілуі мүмкін».

Іс-шара «AMANAT» партиясының қолдауымен «Кедергісіз келешек – Будущее без барьеров» партиялық жобасы аясында өтті. Іс-шараның ақпараттық серіктестері: ҚР Президентінің телерадиокешені, «Sputnik Қазақстан» АА, «Sxodim Group» медиахолдингі, «NUR Media» холдингі, «QazContent» АҚ.

2 апреля во Всемирный день распространения информации о проблеме аутизма Корпоративный фонд «Болашақ» проводит традиционную мотивационную встречу родителей особенных детей «Аutism Talks: вдохновляющие истории родителей особенных детей» в городе Астана.  

В формате TED TALK родители детей с аутизмом расскажут о своем опыте, поделятся советами и рекомендациями по воспитанию детей с аутизмом и другими особенностями развития, расскажут на какие успехи и достижения вдохновили их дети. Крроме того выступят сиблинги – братья и сестры особенных детй, которые поделятся опытом выстаривания коммуникаций с сособенным родным, особенностями воспитания в одной семье  с ребенком с аутизмом или другими особенностями развития. Также в мероприятии примут участие психотерапевты, психиатры, повендепнческие аналитики и другие специалисты. Мероприятие будет полезно как членам семей, воспитывающим особенных детей, а также специалистам, работающим с особенными детьми. 

На мероприятии выступят: руководители благотворительного фонда «Autism. Доступная среда» и сообщества отцов детей с аутизмом «Қамқор Әке», супруги из Актобе Руслан и Сара Казыбаевы, соучредитель Общественного фонда «Ерекше бакыт», магистр юридических наук Светлана Ордабай, врач-психотерапевт, основатель Центра психологической помощи «SANASEZIM» Альмира Карибаева, детский психиатр Татьяна Дегтярь, поведенческий аналитик, куратор фонда «Болашақ» Елена Смолыгина, а также председатель Попечительского совета фонда «Болашақ» Динара Гаплан. В ходе встречи спикеры обсудят такие темы, как психологическая поддержка родителей, права особенных детей и их семей, важность взаимоподдержки супругов в семье, где воспитывается особенный ребенок, особености воспитания близнецов и двойняшек с аутизмом, эффективные методики обучения и коррекции поведения и другие темы. 

Адрес: г. Астана, ул. Сауран 44, «Конгресс-центр», зал «ASPAN».  

Дата и время: 2 апреля 2023 г., 14:00 ч.

Ссылка для регистрации: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfyEQr9fdaROnFXUzB6PQZYvfRpAF2RobTkydujI9t7c95PHw/viewform

• Справочно: 
• 2 апреля – Всемирный день распространения информации о проблеме аутизма. Этот день был установлен резолюцией Генеральной Ассамблеи ООН в декабре 2007 года, где была выражена обеспокоенность высокой численностью детей, страдающих аутизмом. В Казахстане по официальным данным проживают порядка 9 тысяч детей с аутизмом, а по неофициальным данным количество детей с аутизмом превышает 30 тысяч. По данным международной организации «Autism Speaks» за 2020 год у каждого 54 ребенка в мире диагностируется аутизм. 

Проект «Каждый ребенок достоин школы» фонда «Болашақ» направлен на разработку и внедрение инклюзивной модели образования детей с аутизмом и другими особенностями развития в школы и детские сады Казахстана. С 2015 года открыты 46 кабинетов поддержки инклюзии в 22 городах Казахстана. Возможность ходить в школу каждый день получили более 700 детей с аутизмом и другими ментальными нарушениями. В рамках информирования об аутизме в апреле 2023 года фондом «Болашақ» запланирован ряд мероприятий, в том числе классные часы, конкурсы в кабинетах поддержки икнлюзии, благотворительный забег «Run for Autism» и другие. 

Аким столицы Женис Касымбек ознакомился с работой кабинета поддержки инклюзии в ясли-саду №89 «Қыз Жібек» Астаны в преддверии Всемирного дня информирования о проблеме аутизма. Этот кабинет является пилотным проектом Корпоративного фонда «Болашақ» по развитию инклюзии в детских садах. На сегодняшний день это один из двух кабинетов поддержки инклюзии в детских садах по всей стране. 

Кабинет поддержки инклюзии в Ясли-саду №89 «Қыз Жібек» стал одним из двух пилотных кабинетов, открытых фондом «Болашақ» совместно с Управлением образования акимата столицы в рамках проекта «Каждый ребенок достоин школы» в детских садах Астаны еще осенью 2020 года. Второй кабинет был открыт в Ясли-саду №34 «Ақ бидай». В целом, с 2015 года фондом открыты 46 кабинетов поддержки инклюзии в школах и детских садах в 22 городах Казахстана. Возможность ходить в школу получили более 700 детей с аутизмом и другими особенностями развития.

В кабинете поддержки инклюзии детского сада «Қыз Жібек» получают поддержку 5 детей в возрасте от 4 до 6 лет с аутизмом и другими ментальными нарушениями. В кабинете осуществляется социализация детей с особыми образовательными потребностями, формирование речевых, коммуникативных и бытовых навыков. Основное время дети проводят в обычных группах вместе со сверстниками и несколько часов в день они занимаются в кабинете поддержки инклюзии вместе с педагогами-ассистентами. В команде кабинета 8 человек – учитель, 5 воспитателей, дефектолог и логопед. Учитель и воспитатели помогают детям осваивать индивидуальные программы развития и взаимодействовать с другими детьми. 

По официальным данным в Казахстане проживает порядка 9 000 детей с диагнозом аутизм, из них на 1 января 2022 г. в столице проживает 2 256 детей. По неофициальным данным (данные ВОЗ) каждый 54-ый ребенок в мире имеет расстройство аутистического спектра. К сожалению, с каждым годом эта цифра растет. В проекте «Каждый ребенок достоин школы» фонда «Болашақ» с 2015 года обучились более 130 детей из города Астана. Всего в столице фондом «Болашақ» открыты и оснащены кабинеты поддержки инклюзии в школах № 8, 11, 37, 71, 85, 88, 89, 91, 92, а также детских садах №34 и №89.

Воспитатели, педагоги и родители отмечают, что за время посещения кабинета дети заметно улучшили свои навыки социализации и обучения. К примеру, пятилетняя Самира с диагнозом ЗПРР с аутистическими чертами до посещения садика не умела говорить, девочка не шла на контакт с воспитателями, сторонилась детей, плакала. Сейчас девочка хорошо понимает речь воспитателя, спокойно идет на контакт с детьми, научилась выражать просьбу. Шестилетний Нурсултан с синдромом Аспергера ранее не отвечал на вопросы воспитателей, не играл с детьми. Сейчас он охотно свободно ведет диалог как со взрослыми, так и со сверстниками, активно участвует во всех мероприятиях.

Гости наглядно ознакомились с работой кабинета поддержки инклюзии и обсудили проблемные вопросы развития инклюзивного образования в Казахстане. Председатель Попечительского Совета фонда «Болашақ» Динара Гаплан отметила, что при активном сотрудничестве государства и общественных организаций эти вопросы можно решить уже сегодня: «Сейчас особенно актуально обеспечить уход от формального инклюзивного образования и повысить квалификацию специалистов, работающих с детьми с особыми образовательными потребностями, создать условия для развития качественной системы инклюзивного образования, в том числе, посредством открытия кабинетов поддержки инклюзии, где дети с аутизмом и другими ментальными нарушениями смогут получать по-настоящему эффективное и качественное обучение. Также важно создать условия для методического сопровождения кабинетов поддержки инклюзии поведенческими аналитиками, прошедшими международную сертификацию на знание поведенческого анализа и его методик. Согласно исследованию фонда 60% специалистов отметили, что не обладают необходимыми знаниями и навыками по работе с особенными детьми. Важно обучать ABA-терапии психологов, логопедов, дефектологов, педагогов-ассистентов, методистов, которые работают в специальных и общих организациях образования, а также организациях здравоохранения и социальной защиты. Основываясь на 8-летнем системном опыте развития инклюзивного образования на примере нашего проекта, мы готовы предложить пути решения этих задач. В настоящее время фонд обучает специалистов основам АВА терапии, мы уже обучили более 3 000 специалистов как из Казахстана, так из стран Центральной Азии. Также мы готовы оказывать экспертную поддержку в открытии кабинетов поддержки инклюзии. Поведенческие аналитики, которых мы обучили на средства фонда, готовы оказывать методическое сопровождение кабинетов по всей стране».

Для детей участие в проекте бесплатное. Проект реализуется при поддержке партии «AMANAT» в рамках партийного проекта «Кедергісіз келешек». 

Отметим, что 2 апреля во Всемирный день распространения информации о проблеме аутизма Корпоративный фонд «Болашақ» проводит в Астане традиционную мотивационную встречу родителей особенных детей «Аutism Talks: вдохновляющие истории родителей особенных детей».  

На встрече родители детей с аутизмом расскажут о своем опыте, поделятся советами и рекомендациями по воспитанию детей с аутизмом и другими особенностями развития, расскажут на какие успехи и достижения вдохновили их дети. Также в мероприятии примут участие психотерапевты, психиатры, повенденческие аналитики и другие специалисты. Мероприятие будет полезно как членам семей, воспитывающим особенных детей, так и специалистам, работающим с особенными детьми. 

Бейсенбі күні 17 ақпанда елордамыздың №92 мектеп-лицейінде дамуында ерекшеліктері бар балаларға арналған инклюзияны қолдау кабинетінің ресми ашылуы өтті. Кабинет «Болашақ» қорымен елорда әкімдігінің қолдауымен «Tooba» халықаралық платформасында жиналған қайырымдылық қаражатына ашылды.

«Tooba» – түсімдердің ашықтығы мен сенімділігін қамтамасыз ету мақсатында құрылған ұжымдық қайырымдылыққа арналған краудфандинг алаңы. Ресейде пайда болған қосымша өткен жылдан бастап Қазақстанда да қолжетімді болды. Қосымшаның 507 пайдаланушысы 2021 жылғы қаңтар-қараша аралығында Нұр-Сұлтанда инклюзияны қолдау кабинетін ашуға 1 млн 55 мың теңге жинады.

Бұл кабинет «Әр бала мектепке баруға лайықты» жобасы аясында «Болашақ» қоры 2015 жылдан бастап елордада ашқан 11-ші кабинет болды. Қормен Қысқы қайырымдылық балдарында жиналған қаражатқа, сондай-ақ демеушілік қаражатқа барлығы Қазақстан бойынша мектептер мен балабақшаларда 46 инклюзияны қолдау кабинеті ашылды.

Іс-шараға «Болашақ» қоры Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Гаплан, Қазақстандағы «Tooba» халықаралық қайырымдылық платформасының негізін қалаушылардың бірі Мадияр Төлеуғали, мамандар мен ата-аналар қатысты.

Инклюзияны қолдау кабинетінде 7 мен 10 жас аралығындағы аутизм бар 7 бала қолдау алады. Инклюзияны қолдау кабинетінің мақсаты – ерекше білім беру қажеттіліктері бар балаларды әлеуметтендіру. Кабинеттер 10 балаға дейін оқытуға арналған. Кабинет командасында 9 адам жұмыс істейді: куратор, мұғалім және 7 педагог-ассистент. Куратор әр оқушыға жеке даму бағдарламасын жасайды, ал педагог-ассистент пен мұғалім мектеп бағдарламасын игеруге және сыныптастарымен және мұғалімдермен өзара әрекеттесуге көмектеседі.

Іс-шара барысында қонақтар инклюзия кабинетінің жұмыс әдістерімен танысты. Олар жалпы сыныптағы сабаққа қатысып, ерекше балалардың мұғалімдермен және құрдастарымен өзара әрекеттесуін көре алды. Оқытушылар құрамымен және ата-аналармен сөйлесті.

 - Бүгін елордада 11-ші және Қазақстанда 46-шы инклюзияны қолдау кабинетінің ашылуында осы кабинеттің демеушілері болған «Tooba» халықаралық платформасының өкілдері қатысып отыр. Заманауи технологиялардың арқасында, краудфандингтік платформа арқылы жиналған қаражатқа кабинеттің ашылуы – бұл қор тарихындағы алғашқы жағдай.

Ел президенті Қасым-Жомарт Тоқаев 2022 жылды Қазақстандағы балалар жылы деп жариялады. Осыған байланысты Үкімет мектептер мен бақтарда сапалы инклюзияны қамтамасыз ету бойынша бақылауды күшейтуі маңызды. Өткен жылдың соңында қабылданған «Білім туралы» ҚР Заңына қарамастан, оның нормаларын әкімдіктер әлі күнге дейін орындамайды. 2015 жылдан бастап біз Қазақстан бойынша инклюзияны қолдау кабинеттерін ашу, дамуында ерекшеліктері бар балаларды оқытуда әлемдік ғылыми дәлелденген әдістемелерді енгізу, мамандарды оқыту бойынша үлкен жұмыс атқардық. Өңірлердің әрбір мектепте осындай алаңдарды дербес ашуы, мамандарды әдістемелік сүйемелдеу және оқыту бойынша өздеріне міндеттемелер алуы өте маңызды, - деп атап өтті «Болашақ» корпоративтік қорының Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Гаплан. 

Жобаға қатысу тегін. Жоба серіктестері – «Nur Otan» партиясы, жергілікті атқарушы органдар.

Анықтама 

ҚР БҒМ ресми деректері бойынша Нұр-Сұлтанда ерекше білім беру қажеттілігі бар 13 597 бала тұрады, оның ішінде 2 256-сында аутизм бар. Жалпы, бейресми деректер бойынша Қазақстанда аутизм бар 30 мыңнан астам бала бар. 

«Болашақ» корпоративтік қорының «Әр бала мектепке баруға лайықты» жобасы аутизм және басқа да даму ерекшеліктері бар балаларға арналған инклюзивті білім беру моделін әзірлеуге және Қазақстанның жалпы білім беретін мектептер мен мектепке дейінгі ұйымдарда енгізуге бағытталған. Қор 2015 жылдан бері Қазақстанның 17 аймағында 46 инклюзияны қолдау кабинетін ашты. Аутизм және басқа даму ерекшеліктері бар 600-ден астам бала мектепке баруға мүмкіндік алды. Балаларында ерекше білім алу қажеттіліктері бар 3500-ден астам отбасына консультация берілді. 3500-ден астам маман инклюзивті білім беру және қолданбалы мінез-құлықты талдау бойынша оқудан өтті, 420 жұмыс орны құрылды, 58 кабинет бүкіл Қазақстан бойынша қор мамандарының курациясымен жұмыс істейді. ҚР БҒМ мақұлдаған мінез-құлықты қолданбалы талдау негіздері бойынша педагогтердің біліктілігін арттыру курсы әзірленді және іске қосылды.  

Жоба аутизмі және басқа да даму ерекшеліктері бар балалардың мінез-құлқының бұзылуын білім беруде және түзетуде қолданылатын әдістердің жоғары тиімділігін көрсетті. Жобадағы балалардың 90%-ы сөйлеуді үйренді, 20 бала өз бетінше оқуға шықты және бұдан былай педагог-ассистенттердің қызметтеріне мұқтаж емес, ал 50 бала конкурстар мен олимпиадалардың жүлдегерлері болды. 

Қор ЕББҚ бар балаларды алаламау және сапалы білім алу бөлігінде ҚР қолданыстағы заңнамасына 80-нен астам өзгерістер енгізді. Ағымдағы жылы Қор ABLLS-R және «Ерекше балалар. Мінез-құлықты қолданбалы талдауға кіріспе» кітаптарын қазақ тілінде шығаруға жоспарлап отыр. Бұл әдебиеттер мамандарға қазақ тіліндегі Түзету педагогикасының озық әдістемелеріне қол жеткізуге, сондай-ақ жүргізіліп жатқан жұмыстың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.

Кеше Қорымыздың Қамқоршылық кеңесінің құрметті мүшесі, "Nur Otan" партиясы Төрағасының Бірінші орынбасары Бауыржан Байбек Қарағанды қаласындағы Әл-Фараби атындағы №102 мектеп-гимназиядағы инклюзияны қолдау кабинетіне сапар жасады. Іс-шараға "Болашақ" корпоративтік қорының Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Чайжунусова, Қарағанды облысының әкімі Жеңіс Қасымбек, Облыстық білім басқармасының өкілдері, сондай-ақ ерекше балалардың ата-аналары қатысты.

Ресми деректер бойынша Қазақстанда аутизм белгілері бар 6 691 бала бар, оның ішінде 491 бала Қарағанды облысында тұрады.

Облыстағы Қарағанды, Жезқазған және Теміртау қалаларында инклюзияны қолдау бойынша 4 кабинет жұмыс істейді, оларды біздің Қор білім басқармасымен бірлесіп "Әр бала мектепке лайықты" жобасы шеңберінде ашқан болатын. №102 мектеп-гимназиядағы инклюзияны қолдау кабинетінде аутизммен және басқа да менталдық бұзылулары бар 10 бала қолдау алады және 10 маман жұмыс істейді: олар  педагог-ассистенттер және ИКҚ мұғалімі.

Педагогтар мен ата-аналар кабинетке келу кезеңінде балалардың мінез-құлық дағдылары айтарлықтай жақсарғанын айтады. Мысалы, Расул есімді бала (12 жаста, диагнозы - аутизм) жобаға 2019 жылы №102 мектептің ҚПИ келді. Ол жабық, тәуелсіз емес, ешкіммен сөйлеспеді. Екі жылдан кейін, 2021 жылдың қыркүйегінде ол жобадан шығып, тұрғылықты жері бойынша мектепке еріп жүрусіз кетті. Ислам (10 жаста, диагнозы - аутизм) жобада 2019 жылдан бастап. Алдымен ол агрессивті әрекет етті, жиі жағымсыз мінез көрсетті, мұғалімдермен де, балалармен де байланысқа шықпады. Екі жыл ішінде мінез-құлық қалыпқа келді. Бала көпшіл болды, қажетсіз мінез-құлық енді пайда болмайды.

- Биыл біздің "Болашақ" қорына 10 жыл толып отыр. 2015 жылдан бастап Қазақстанның барлық өңірлерінде мектептер мен балабақшаларда инклюзияны қолдау бойынша 43 кабинет ашылды. Бұл аутизм, Даун синдромы және басқа да даму ерекшеліктері бар 600-ден астам бала, олар күн сайын мектепке баруға мүмкіндік алды. Ағымдағы жылдың басында ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің отырысында ҚР Үкіметіне инклюзивті білім беруді дамыту бойынша бірқатар тапсырмалар берді. Барлық бастамалардың сапалы және жедел орындалуы өте маңызды. Біздің жобамыздың ерекшелігі инклюзияны қолдау кабинеттерін әдістемелік сүйемелдеу-курация. Қордың курациясымен Қазақстанның 22 мектебінде 59 инклюзияны қолдау кабинеті жұмыс істейді. Биылдан бастап Қазақстанның көптеген өңірлерінің жергілікті атқарушы органдары инклюзияны қолдау кабинеттерінің курациясын қамтамасыз ету бойынша жауапкершілікті өз мойнына алды. Жақын арада барлық өңірлер бұл бастаманы қолдайды деп үміттенеміз, - деп атап өтті "Болашақ" корпоративтік қорының Қамқоршылық кеңесінің төрайымы Динара Чайжунусова. 

Кездесу "Кедергісіз келешек – Будущее без барьеров" партиялық жобасы аясында өтті. "Әр бала мектепке лайықты" жобасы "Nur Otan" партиясының қолдауымен жүзеге асырылуда.